ACT is grotendeels gebaseerd op goed onderzochte principes uit fundamenteel gedragsonderzoek. Binnen dit onderzoek wordt vooral aandacht besteed aan de impact van talige processen op het functioneren van mensen. Hiervoor wordt een beroep gedaan op Relational Frame Theory (RFT). RFT leent zich er namelijk goed toe om de menselijke cognitie en taal (als gedrag) te begrijpen.

RFT is op te vatten als een gedragsanalytische benadering van deze taalprocessen en het kan wat tijd kosten om vertrouwd te raken met de verschillende aspecten van de theorie. De implicaties van op RFT gebaseerd onderzoek zijn echter zeer relevant voor het toepassen van ACT-interventies. Het experimentele werk gebaseerd op RFT richt zich niet alleen op de basisprocessen van taal- en cognitie benaderd als gedrag, en op de contexten en condities die nodig zijn om dit gedrag te leren en uit te voeren (Bijv. gedurende de hele menselijke ontwikkeling). Daarnaast geeft RFT inzicht in de de wijzen waarop deze processen toegepast kunnen worden in ACT en zelfs in andere vormen van psychotherapie. Een behandelaar zou met kennis van RFT kunnen zien wat de basisgedragspatronen zijn die onder ACT concepten liggen, zoals bijvoorbeeld acceptatie en cognitieve defusie. Daarmee zou RFT een behandelaar kunnen helpen om de klinische interventies die men wil toepassen nog scherper kunnen maken.

M.a.w., men kan als behandelaar door kennis van RFT de klinische interventies die men wil toepassen nog meer verscherpen (en zodoende verbeteren). Onderzoek naar RFT kan u helpen de precisie en effectiviteit van uw ACT-interventies te vergroten, omdat je een beter inzicht krijgt in het (intern en extern) gedrag van je clienten binnen hun huidige en historische context (i.e. gedrag-in-context ). Klinische gedragsanalyse, de basis van ACT, is gericht op de functionele en contextuele analyse van taal en cognitieve processen, met als doel om gedrag-in-context te voorspellen en te beïnvloeden. 

In een notendop, ACT is dus in wezen een contextuele gedragstherapie waarbij de functies van gedrag in hun context worden geanalayseerd. RFT is op dit moment ons beste handvat om complex menselijk gedrag te begrijpen, te zien hoe het zijn functies verwerft en hoe deze veranderd kunnen worden.

Roy Thewissen, Joris Corthouts, Lieve Bruyninx & Yvonne Barnes-Holmes

Voor meer info en wetenschappelijke literatuur zie relevante literatuur en

GO-RFT website.

Introductie in basis RFT principes: tutorial foxy learning (open access)